Executive order on AI – co wniesie nowe rozporządzenie?

Ewolucja sztucznej inteligencji następuje niezwykle dynamicznie, a wraz z nią rośnie potencjał jej wykorzystania w każdej w zasadzie gałęzi gospodarki oraz przemysłu. Można więc przypuszczać, że niebawem to przejęcie kontroli w sektorze AI stanie się kluczowym wskaźnikiem pozycji Państwa na arenie międzynarodowej. 30 października 2023 roku Prezydent Joe Biden wydał Rozporządzenie wykonawcze w sprawie bezpiecznego i rzetelnego rozwoju i wykorzystania sztucznej inteligencji (Executive Order on the Safe, Secure, and Trustworthy Development and Use of Artificial Intelligence). Ten ponad 100-stronicowy dokument ustanawiający nowe standardy dotyczące kluczowych dla funkcjonowania Państwa obszarów może być krokiem w kierunku zabezpieczenia przez Stany Zjednoczone pozycji lidera w dziedzinie wykorzystywania i kontroli narzędzi AI.

Nacisk na bezpieczeństwo i ochronę prywatności

Wraz z rozwojem AI wzrasta również skala potencjalnych zagrożeń, jakie nieść może jej wykorzystanie. Dlatego też jednym z głównych założeń Rozporządzenia jest opracowanie kompleksowych strategii zakładających współpracę organów państwowych oraz prywatnych przedsiębiorstw z sektora AI w celu zminimalizowania ryzyka dla osób fizycznych, firm i bezpieczeństwa narodowego.  Wiązać się to będzie między innymi z nałożeniem na monopolizujące rynek AI koncerny obowiązku dzielenia się z rządem USA wynikami testów i innymi ważkimi informacjami związanymi z badaniami nad AI. Narzędziem przeciwko dezinformacji ma być natomiast wdrożenie wytycznych dotyczących wykrywania, uwierzytelniania i oznaczania treści stworzonych przy użyciu AI (np. tzw.  Deepfake). Kolejnym ważnym elementem Rozporządzenia jest wprowadzenie rygorystycznych testów bezpieczeństwa cybernetycznego (Blue Team vs. Red Team). Polegać będą na odnalezieniu i usunięciu potencjalnych luk lub niedopatrzeń w zakresie bezpieczeństwa, zwłaszcza w odniesieniu do biotechnologii, cyberbezpieczeństwa, infrastruktury krytycznej i innych zagrożeń dla bezpieczeństwa narodowego.  Celem wzmocnienia ochrony prywatności swoich obywateli przed systemami AI rozwiązaniem mają być przede wszystkim udoskonalanie już istniejących narzędzi ochrony, ale też poszerzone badania tej kwestii oraz opracowanie wytycznych dla agencji federalnych w celu oceny skuteczności technik ochrony prywatności, w tym tych stosowanych w systemach sztucznej inteligencji.

Rzetelne wykorzystanie sztucznej inteligencji. Wspieranie równości i praw obywatelskich

W Rozporządzeniu kładzie się duży nacisk na etyczny wymiar wykorzystania sztucznej inteligencji. Wskazuje się, że jej nieodpowiedzialne użytkowanie może powodować bądź też pogłębiać dyskryminację, uprzedzenia i inne nadużycia w wymiarze sprawiedliwości, opiece zdrowotnej, mieszkalnictwie czy też edukacji. By temu zaradzić, Rozporządzenie nakazuje agencjom federalnym ustanowienie jasnych wytycznych i standardów dotyczących etyki sztucznej inteligencji. Obejmuje to rozważenie kwestii związanych z uprzedzeniami, sprawiedliwością, prywatnością i rzetelnym wykorzystaniem AI. Celem jest zapewnienie, że sztuczna inteligencja jest wykorzystywana w sposób zgodny z zasadami etyki i z poszanowaniem praw jednostki.

Ochrona krytycznej infrastruktury

Uznając za strategiczne znaczenie sztucznej inteligencji w kontekście narodowego bezpieczeństwa, Rozporządzenie określa środki mające na celu ochronę krytycznej infrastruktury przed potencjalnymi zamachami z użyciem AI, a także te pozwalające na wdrożenie rozwiązań zapewniających poprawę bezpieczeństwa i wspierających rozwój amerykańskiej gospodarki. Nowo powołana Rada Bezpieczeństwa i Ochrony Sztucznej Inteligencji, w skład której wejdą eksperci ds. AI z sektora prywatnego, środowisk akademickich oraz rządu, jako komitet doradczy przy Sekretarzu ds. Bezpieczeństwa USA będzie udzielać porad, informacji lub zaleceń dotyczących poprawy bezpieczeństwa, odporności zabezpieczeń i reagowania na incydenty związane z wykorzystaniem sztucznej inteligencji w infrastrukturze krytycznej. Odnośnie do sektora prywatnego, firmy opracowujące dowolny model uczenia maszynowego, który stanowiłby relewantne zagrożenie dla szeroko rozumianego bezpieczeństwa narodowego, będą musiały powiadomić rząd federalny o tym fakcie oraz zobowiązane będą do udostępniania wszystkich wyników testów bezpieczeństwa odnośnie do tych zespołów. Podjęcie rzeczonych środków zapewnić ma weryfikacje systemów pod kątem bezpieczeństwa i wiarygodności jeszcze zanim trafią na rynek.

Ochrona IP

Aby raz na zawsze zażegnać problem naruszeń praw autorskich przez generatywne AI, opracowane, a następnie wdrożone zostaną programy badawcze oraz szkoleniowe przeznaczone dla twórców AI. Odpowiednio przeszkolony personel bazując na wynikach badań i analiz w zakresie naruszeń IP przez sztuczną inteligencję przy współpracy z organami ścigania ma pomóc twórcom dochodzić swoich praw. Opracowane mają zostać wytyczne, które pomóc mają podmiotom z sektora prywatnego w ograniczaniu naruszeń i zabezpieczeniu zasobów przed ryzykiem kradzieży bądź innego naruszenia własności intelektualnej. Twórcom korzystającym z narzędzi sztucznej inteligencji oraz organom ścigania udostępniane mają być informacje dotyczące dobrych praktyk korzystania z AI w celu identyfikacji naruszeń, oraz edukacji prawnej w tym zakresie.

Rozwój oparty na współpracy

Rozporządzenie zachęca do współpracy między sektorem publicznym i prywatnym. Promuje partnerstwo i wymianę informacji w celu zwiększenia bezpieczeństwa i harmonijnego rozwoju oraz wykorzystania sztucznej inteligencji. Podejście oparte na współpracy uznawać ma przewodnią rolę liderów branży IT i środowisk akademickich w rozwoju technologii AI, a także zachęcać do skoordynowanych działań z agencjami federalnymi i międzynarodowymi partnerami. Te wspólne programy skupiać się mają przede wszystkim na kwestiach związanych z edukacją, energetyką, zapewnieniu bezpieczeństwa narodowego w cyberprzestrzeni, a także wdrażaniu strategii walki ze zmianami klimatycznymi.

Wspieranie konkurencji

Rząd Federalny zobowiązuje się dbać o zachowanie uczciwej konkurencji na rynku AI i powiązanych z nią technologii poprzez zapobieganie zmowom oraz przeciwdziałając praktykom monopolizujących rynek AI koncernów. Te działania przejawiać mają się poprzez kontrolę dostępu do kluczowych aktywów, takich jak półprzewodniki, moc obliczeniowa, przechowywanie w chmurze i dane, a także wspierania rynku, który wykorzystuje zalety sztucznej inteligencji, aby zapewnić nowe możliwości małym firmom, pracownikom i przedsiębiorcom.

Wykwalifikowane kadry

Aby zapewnić sobie pozycję lidera w dziedzinie innowacji AI, USA potrzebuje wysoko wykwalifikowanych pracowników. Rozporządzenie wzywa do inwestowania w programy edukacyjne i szkoleniowe, aby wyposażyć amerykańskich obywateli w umiejętności potrzebne do odniesienia sukcesu w zawodach związanych ze sztuczną inteligencją.  W tym celu zostaną do życia powołane wszelkiego rodzaju instytucje i programy wspierające edukacje przyszłej kadry specjalistów. Usprawnieniu ma ulec system wydawania wiz dla osób niebędących obywatelami USA, a w dalszej perspektywie mają być rozważone także przepisy przewidujące wydawanie kart stałego pobytu dla pracowników z sektora AI i pokrewnych oraz ich rodzin.

Podsumowanie

Decyzja USA, aby rozpocząć regulację sztucznej inteligencji, zbiega się w czasie z działaniami legislacyjnymi Unii Europejskiej, a także innych państw (w tym Chin). To, co wyróżnia podejście amerykańskie to istotny nacisk na kwestie bezpieczeństwa państwa oraz cel, jakim jest uczynienie z USA lidera branży (również poprzez właściwą politykę migracyjną). Pozostaje nam śledzić, jak wiele z ogólnie wymienionych celów zostanie zaimplementowanych w praktyce oraz jaka będzie odpowiedź UE, gdzie transparentność prac legislacyjnych jest odwrotnie proporcjonalna do ich szybkości.