Jak twórcy mogą działać w czasie stanu epidemii? Tarcza antykryzysowa dla środowisk kreatywnych

Odwołane sesje zdjęciowe, anulowane plany filmowe, spotkania z twórcami, warsztaty. Zawieszenie wydatków na promocję i marketing, odwoływanie wydarzeń. Dla branży, której filarem funkcjonowania jest freelancing – gdzie twórca sam sobie jest żaglem, sterem i okrętem, wiatr zawiał zdecydowanie za mocno. Co środowiska kreatywne mogą zrobić, żeby nie zatonąć w czasie stanu epidemii? Na pewno mogą skorzystać z rozwiązań proponowanych w Tarczy Antykryzysowej. Uwaga – termin na składanie wniosków mija 20 kwietnia 2020 roku, szczegóły poniżej.

PROGRAM „KULTURA W SIECI”

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ogłosiło program wsparcia sektora kultury w związku z utrudnieniami w działalności kulturalnej wynikającymi z sytuacji epidemii „Kultura w sieci”. Program składa się z dwóch elementów – programu stypendialnego Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz programu dotacyjnego, zarządzanego przez Narodowe Centrum Kultury. Program stypendialny jest kierowany do osób fizycznych, twórców i artystów. O dotację z programu NCK mogą się starać organizacje pozarządowe oraz instytucje kultury. Z tej formy dofinansowania wyłączone są instytucje narodowe, instytucje prowadzone lub współprowadzone przez MKiDN, szkoły i uczelnie artystyczne. Łączny budżet programu „Kultura w sieci” wynosi 20 mln zł – 5 mln zostanie przeznaczonych na stypendia dla artystów, 15 mln – dla instytucji i organizacji.

PROGRAM DOTACYJNY – skierowany do osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej

Celem programu koordynowanego przez Narodowe Centrum Kultury jest tworzenie warunków dla wzmacniania tożsamości i uczestnictwa w kulturze poprzez finansowe wsparcie realizacji projektów upowszechniających dorobek kultury i zwiększających obecność kultury w życiu społecznym, których odbiór następuje poprzez narzędzia on-line, jak również rozwój przestrzeni umożliwiającej odbiorcom kultury korzystanie z jej zasobów w sieci. Istotnym celem programu jest wspieranie zadań rozwijających kapitał kulturowy odbiorców za pomocą narzędzi internetowych oraz rozwój kompetencji cyfrowych zarówno odbiorców, jak i kadr kultury. Program stanowi również finansowe narzędzie wsparcia sektora kultury w związku ze znaczącymi utrudnieniami jakie w działalności podmiotów prowadzących działalność z zakresu kultury, wprowadzają wymogi związane z wprowadzeniem stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii (par. 4 Regulaminu).

Program dotacyjny skierowany jest wyłącznie do podmiotów tj. samorządowe instytucje kultury, organizacje pozarządowe i fundacje, kościoły i związki wyznaniowe oraz ich osoby prawne, a także przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą. Podmioty te mogą ubiegać się o dofinansowanie zadań, takich jak:

• warsztaty on-line, webinaria, kursy e-learningowe z zakresu edukacji kulturalnej oraz inne działania on-line służące podnoszeniu kompetencji kulturowych ich uczestników oraz rozwojowi kompetencji cyfrowych zarówno odbiorców, jak i kadr kultury;
• wydarzenia kulturalne on-line, m.in.: koncerty, spektakle, czytania, recitale, spotkania z twórcami/artystami; udostępnianie zapisów wydarzeń kulturalnych (w tym: przedstawień, koncertów, wystaw wraz z katalogami); wirtualne oprowadzania, spacery po miejscach kultury;
• udostępnianie i ponowne wykorzystywanie cyfrowych zasobów muzealnych, bibliotecznych, audiowizualnych, zabytkowych oraz archiwalnych – w tym tworzenie stron internetowych lub aplikacji, popularyzujących zasoby cyfrowe oraz działania związane z edukacją w zakresie zbiorów cyfrowych;
• tworzenie stron, gier internetowych, aplikacji mobilnych z dziedziny kultury;
• tworzenie wydawnictw audio-video udostępnianych w formie elektronicznej oraz publikacji książkowych w formie elektronicznej (e-booki, audiobooki.

Wszystkie szczegóły programu kierowanego do tych podmiotów określa Regulamin programu Narodowego Centrum Kultury „Kultura w sieci” dostępny pod adresem: https://nck.pl/dotacje-i-stypendia/dotacje/programy-dotacyjne-nck/kultura-w-sieci/do-pobrania#. Beneficjent programu dotacyjnego, przez okres 6 miesięcy od dnia zakończenia zadania jest zobowiązany do bezpłatnego udostępnienia utworów powstałych podczas realizacji zadania w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, tj. umieszczenia na stronach internetowych i/lub portalach społecznościowych.

PROGRAM STYPENDIALNY – skierowany wyłącznie do osób fizycznych

Twórcy, artyści, animatorzy i edukatorzy nieprowadzący działalności gospodarczej mogą w ramach tego samego programu wziąć udział w konkursie na stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Ministerstwo wskazuje, iż o stypendia programu „Kultura w sieci” można starać się w następujących kategoriach: literatura, sztuki wizualne, muzyka, taniec, teatr, film, twórczość ludowa, animacja i edukacja kulturalna, zarządzanie kulturą i wspieranie kadr kultury. Szczegóły konkursu określa Regulamin Programu stypendialnego dostępny pod adresem: http://bip.mkidn.gov.pl/pages/posts/program-stypendialny-na-upowszechnianie-kultury-przez-osoby-fizyczne-ndash-kultura-w-sieci-3223.php . O stypendium nie mogą ubiegać się studenci.

Również w tym przypadku regulamin zakłada bezpłatne udostępnienie materiałów powstałych podczas realizacji zadania na czas okresu stypendialnego oraz przez okres 6 miesięcy od dnia zakończenia zadania w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, tj. umieszczenie na stronach internetowych i/lub portalach społecznościowych.

PODSTAWA PRAWNA

Program „Kultura w sieci” jest elementem Tarczy Antykryzysowej. Art. 15m Tarczy Antykryzysowej[1] przewiduje, że „w przypadku gdy działalność twórcza lub artystyczna nie może być kontynuowana w obecnej formie w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ze względu na ograniczenia, zakazy i nakazy”, w tym zakaz organizowania imprez, zakaz prowadzenia działalności rozrywkowej i twórczej związanej z wszelkimi zbiorowymi formami kultury i rozrywki oraz zakaz zgromadzeń[2], a „może być kontynuowana (…) pod warunkiem zmiany formy upowszechniania tej działalności” i jest „działalnością kulturalną objętą mecenatem państwa” lub „działalnością polegającą na produkcji audiowizualnej”, twórca może ubiegać się o wsparcie finansowe na dofinansowanie zmiany formy upowszechniania swojej działalności na formę online. Na podstawie powyższego przepisu, 2 kwietnia 2020 r. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego wydał rozporządzenie,[3] które określa szczegóły omawianego dofinansowania.

POMOC SOCJALNA DLA TWÓRCÓW I ARTYSTÓW

Przypominamy ponadto o możliwości skorzystania z pomocy socjalnej dla twórców i artystów. Pomoc socjalną z Funduszu Promocji Kultury mogą uzyskać twórcy i artyści, którzy znajdują się w trudnej sytuacji materialnej.[4] Sytuacja losowa spowodowana stanem epidemii nie wymaga przedłożenia żadnego zaświadczenia. Aby ubiegać się o pomoc socjalną należy czytelnie wypełnić „Wniosek o pomoc socjalną z Funduszu Promocji Kultury” oraz dołączyć wymagane załączniki wskazane we wniosku. Wnioski można składać w dowolnym terminie przez cały rok. Pomoc socjalna ma charakter jednorazowej wypłaty środków. Wszelkie informacje dotyczące pomocy socjalnej umieszczone zostały na stronie internetowej https://www.gov.pl/web/kultura/pomoc-socjalna-dla-tworcow-i-artystow.

ALERTY LSW DOTYCZĄCE KORONAWIRUSA

Zachęcamy Państwa do śledzenia postów LSW dotyczących rozwiązań pomocowych w walce z koronawirusem, a w razie jakichkolwiek pytań, zachęcamy do kontaktu!

[1] Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, zmieniona Ustawą z 31 marca 2020 r., dostępna pod adresem: http://dziennikustaw.gov.pl/D2020000056801.pdf

[2] Obowiązujące zakazy wymienia Rozporządzenie Rady Ministrów z 31 marca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii, dostępne pod adresem: http://isip.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20200000566/O/D20200566.pdf

[3] Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 2 kwietnia 2020 r. w sprawie wsparcia finansowego dla osób fizycznych, osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej na zmianę formy upowszechniania działalności twórczej lub artystycznej w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, dostępne pod adresem: http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20200000583/O/D20200583.pdf

[4] Zgodnie z art. 87 ust. 4 pkt 4 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (Dz. U. z 2018 poz. 165 ze zm.) oraz z § 11 ust. 1, 2 rozporządzenia  Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 27 września 2017 r. w sprawie szczegółowych warunków uzyskiwania dofinansowania realizacji zadań z zakresu kultury, trybu składania wniosków oraz przekazywania środków z Funduszu Promocji Kultury (Dz. U. poz. 1808)

Autorki:

Sandra Wieczorek, radca prawny, zespół prawa własności intelektualnej.

Katarzyna Lejman, adwokat, zespół prawa własności intelektualnej.