Znak towarowy gwarancyjny pozwala przedsiębiorcom na oznaczanie ich produktów certyfikowanym przez daną organizację symbolem. Celem używania tego oznaczenia jest, przede wszystkim, zapewnienie potencjalnej klienteli o posiadaniu przez towar określonych, pożądanych cech, jak np. wysoka jakość, bezpieczeństwo stosowania czy neutralność dla środowiska.

Funkcje znaku towarowego gwarancyjnego

O ile podstawową funkcją znaku indywidualnego jest wskazywanie na pochodzenie towaru z określonego przedsiębiorstwa, o tyle w przypadku znaku towarowego gwarancyjnego jest to wskazywanie na pewne określone właściwości, którymi produkt się charakteryzuje.

Z perspektywy przedsiębiorcy znak towarowy gwarancyjny pełni głównie funkcję reklamową, bowiem nałożenie go na towar ma na celu poinformowanie potencjalnego kupującego o wyżej wspomnianych właściwościach, takich jak jakość czy określone pochodzenie geograficzne [1].
Z kolei, z perspektywy organizacji, na której rzecz nastąpiła rejestracja, omawiany znak pełni funkcję promocyjną. W tym przypadku jego funkcją będzie popularyzowanie określonych właściwości towaru lub usługi.
Z perspektywy konsumentów, zgodnie z poglądem E. Chmielewskiej, najważniejsza będzie funkcja gwarancyjna i jakościowa. Oznaczenie to ma bowiem zapewniać potencjalnego klienta o posiadaniu przez towar określonych właściwości, co podlega kontroli organizacji – właściciela znaku [2].

Przykłady znaków

WOOLMARK – przykładem znaku towarowego gwarancyjnego może być WOOLMARK. Prawo do oznaczania wyrobów znakami WOOLMARK / WOOLMARK BLEND / WOOL BLEND mają producenci, których produkty spełniają wymagania standardów jakościowych ustanowionych przez The Woolmark Company. Organizacja ta działa na rzecz promocji wełny na świecie przez inicjowanie prac badawczo-rozwojowych, realizację programów promocyjno-marketingowych oraz określanie standardów jakościowych wyrobów wełnianych 100 % i mieszanek z zawartością wełny.

Znak jakości Q – krajowy znak towarowy gwarancyjny. Jest to certyfikat nadawany produktom przez Polskie Centrum Badań i Certyfikacji. Przyznanie certyfikatu Q oznacza, iż wyrób spełnia ponadpodstawowe wymagania, a jego jakość jest porównywalna z jakością renomowanych producentów światowych. Ocena i wyróżnienie dotyczą nie tylko jakości, ale również bezpieczeństwa używania i ochrony środowiska.

Przed nowelizacją z 15 stycznia 2019 roku tzw. wspólny znak towarowy gwarancyjny lub inaczej znak towarowy gwarancyjny, mógł zostać zarejestrowany na rzecz organizacji posiadającej osobowość prawną. Organizacja ta tworzyła regulamin, w którym przewidywała zasady, jakich musieli przestrzegać zrzeszeni w nim przedsiębiorcy, chcący podkreślić, że ich produkty charakteryzują się określonymi w regulaminie znaku pożądanymi właściwościami.

Zmiany, jakie wprowadza nowelizacja

Zmiany w ustawie Prawo Własności Przemysłowej zostały wprowadzone przez dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady UE (2015/2436) z 16 grudnia 2015 r. mającą na celu zbliżenie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych. Nowelizacja wprowadza kilka znaczących modyfikacji dotyczących m. in. podmiotu uprawnionego do rejestracji oraz przeszkód rejestracji takiego oznaczenia.

Na rzecz jakiego podmiotu może być zarejestrowany gwarancyjny znak towarowy?

Zgodnie z najnowszą nowelizacją prawo ochronne na znak towarowy gwarancyjny może uzyskać osoba fizyczna lub prawna – w tym instytucje, organy oraz podmioty prawa publicznego – która nie prowadzi działalności gospodarczej obejmującej dostarczanie towarów tego samego rodzaju co towary certyfikowane. Stanowi to istotną zmianę w porównaniu do poprzedniej regulacji, bowiem znak towarowy gwarancyjny (nazywany wcześniej wspólnym znakiem gwarancyjnym) mógł być zarejestrowany jedynie na rzecz organizacji posiadającej osobowość prawną. Katalog uprawnionych został zatem istotnie wzbogacony.

W jakich okolicznościach Urząd Patentowy odmówi rejestracji znaku towarowego gwarancyjnego?

Urząd Patentowy odmówi rejestracji gwarancyjnego znaku towarowego, kiedy:

stwierdzi, że dokonać chce tego nieuprawniony podmiot, który przede wszystkim prowadzi działalność gospodarczą polegającą na dostarczaniu towarów tego samego rodzaju co towary certyfikowane. Jak w poprzedniej regulacji, podmiot uprawniony nie może sam używać znaku towarowego w funkcji odróżniającej;
regulamin używania znaku nie zostanie załączony lub nie będzie on spełniał warunków formalnych wskazanych w art. 138 ust. 4;
regulamin używania znaku jest sprzeczny z porządkiem publicznym i dobrymi obyczajami. Powyższa przeszkoda rejestracji stanowi novum wprowadzonej przez ustawodawcę nowelizacji. Klauzula generalna sprawia, że stwierdzenie sprzeczności regulaminu znaku ze wspomnianymi wartościami będzie miała charakter ocenny;
istnieje ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd co do charakteru lub znaczenia znaku, w szczególności, jeżeli może być uznany za oznaczenie inne niż znak towarowy gwarancyjny. Wydaje się, że nowelizacja wprowadza pośredni wymóg, aby z charakteru i treści znaku bezsprzecznie wynikało, że ma on charakter gwarancyjny i nie powoduje ryzyka pomyłki, biorąc pod uwagę inne oznaczenia, w tym znaki towarowe indywidualne, których naczelną funkcją jest wskazywanie pochodzenia od uprawnionego podmiotu.

Warto dodać, że pomimo uchylenia przepisu 137, pozostaje w mocy art. 137 (1), który przewiduje, że w sprawach nieuregulowanych w rozdziale dotyczącym znaku towarowego gwarancyjnego stosuje się odpowiednio przepisy o znakach towarowych. W związku z powyższym, znak towarowy gwarancyjny musi spełnić wszystkie warunki rejestracji indywidualnego znaku towarowego.

Podsumowując

Nowelizacja ustawy Prawo Własności Przemysłowej modyfikuje katalog uprawnionych do rejestracji znaku gwarancyjnego podmiotów oraz wprowadza dodatkowe ograniczenia jego rejestracji. Omawiane zmiany wprowadzone do polskiego porządku prawnego uszczegóławiają regulację dotyczącą znaków towarowych gwarancyjnych. Z praktycznego punktu widzenia wydaje się, że zmiana jest słuszna, szczególnie ze względu na umożliwienie osobom fizycznym rejestracji oznaczeń tego typu. Z pewnością istnieją bowiem autorytety rozmaitych dziedzin przemysłu, takie jak słynni krytycy kulinarni (mogący certyfikować wyroby spożywcze) czy wybitni lekarze ortopedzi (przyznający znak jakości zdrowym dla pleców fotelom samochodowym), którzy cieszą się renomą i społecznym zaufaniem.