7 listopada 2019 r. i 1 stycznia 2020 r. wejdą w życie dwie nowelizacje Kodeksu postępowania cywilnego, które będą miały znaczący wpływ na prowadzenie biznesu w Polsce, a nawet utrzymanie płynności finansowej przedsiębiorcy.

Jak podają autorzy nowych przepisów, ich celem jest m.in. uproszczenie postępowań prowadzonych między przedsiębiorcami i usprawnienie ściągania wzajemnych wierzytelności. Oto subiektywny wybór 6 ważnych zmian o praktycznym znaczeniu dla każdego, kto prowadzi własną firmę.

I. Od 7 listopada wyrok sądu I instancji zobowiązujący dłużnika do zapłaty na rzecz wierzyciela określonej kwoty, chociaż nieprawomocny, będzie tytułem zabezpieczającym bez spełnienia jakichkolwiek dodatkowych formalności. W praktyce oznacza to, że po uzyskaniu korzystnego dla siebie wyroku, wierzyciel będzie miał możliwość skierowania sprawy do komornika, by ten jeszcze przed złożeniem przez dłużnika apelacji pobrał z jego rachunków bankowych zasądzoną w wyroku kwotę i przekazał ją – na czas dalszego postępowania sądowego – do depozytu Ministra Finansów. Jeżeli dalsze postępowanie ujawni, że wyrok sądu I instancji był nieprawidłowy, komornik zarządzi zwrot zabezpieczonej w depozycie kwoty dłużnikowi. Jeżeli sąd II instancji utrzyma wyrok w mocy – po uzyskaniu klauzuli wykonalności pieniądze z depozytu trafią prosto do wierzyciela.

Omówiony mechanizm ma dobre i złe strony. Wierzycielowi gwarantuje skuteczność wyroku i zabezpiecza go przed sytuacją, w której po kilku latach uzyskałby korzystne orzeczenie, którego nie dałoby się już wyegzekwować z powodu złej kondycji finansowej dłużnika. Dla podmiotu, który został niesłusznie pozwany i wobec którego zapadł wyrok oczywiście błędny, nowe przepisy oznaczają natomiast zamrożenie kapitału nawet na kilka lat. Jeżeli taki wyrok będzie opiewał na wysoką sumę, może to poważnie zdestabilizować prowadzenie przedsiębiorstwa.

II. W sprawach toczących się między przedsiębiorcami, od powoda i pozwanego będzie się wymagało przedstawienia wszystkich dowodów przydatnych dla rozstrzygnięcia sprawy już na etapie pozwu i odpowiedzi na pozew. W przypadku odpowiedzi na pozew sąd może wyznaczyć pozwanemu nawet jedynie tygodniowy termin na dopełnienie wszelkich formalności w tym zakresie. W przypadku odebrania pozwu, zachęcamy do niezwłocznego kontaktu z prawnikiem.

III. Po 1 stycznia 2020 r. wyrok sądu I instancji w sprawie gospodarczej nie będzie najgorszym, co będzie mogło spotkać dłużnika. W sytuacji w której:

a. dłużnik opóźni się z zapłatą faktury co najmniej 3 miesiące;

b. zaległości z nieopłaconych faktur nie przekraczają kwoty 75.000 zł brutto;

c. obie strony transakcji to przedsiębiorcy

wierzyciel jeszcze przed złożeniem pozwu o zapłatę będzie mógł wystąpić do sądu z wnioskiem o udzielenie zabezpieczenia, a sąd na czas postępowania w sposób automatyczny mu tego zabezpieczenia udzieli. O udzielonym zabezpieczeniu dłużnik dowie się od komornika, przy zajęciu rachunków bankowych. Zabezpieczona kwota trafi do depozytu (patrz pkt I).

IV. Z 1 stycznia 2020 r. podwyższeniu ulegają odsetki ustawowe w transakcjach handlowych. Z dotychczasowych 9,5 % wzrosną do 11,5 %, z jednym wyjątkiem – podwyżka nie obejmie dłużników będących publicznym podmiotem leczniczym.

V. Zgodnie z nowymi przepisami strony będą mogły umówić się na niewykorzystywanie w ewentualnym przyszłym sporze sądowym dowodów określonego typu, np. dowodów z korespondencji mailowej lub dowodów pochodzących z okresu negocjowania umowy. Takie porozumienie może być zawarte w treści dowolnej umowy zawieranej między przedsiębiorcami, dlatego ważne jest, aby po 7 listopada 2019 r. uważnie czytać projekty tego typu dokumentów otrzymywane do podpisu od drugiej strony, w tym postanowienia końcowe w umowach.

VI. Po 7 listopada w sporach między przedsiębiorcami ograniczona (poza pewnymi wyjątkami) zostanie możliwość przesłuchiwania świadków. Wzrasta więc ranga korespondencji mailowej i dokumentów w formie pisemnej. Przedsiębiorcy powinni zwracać uwagę na to, by wszelkie istotne ustalenia biznesowe związane z negocjowaniem, treścią i sposobem wykonywania umowy znalazły swój ślad w korespondencji.

Wyżej opisane zmiany proceduralne dotyczyć będą wyłącznie spraw nowych, zainicjowanych przed sądem dopiero po wejściu w życie nowelizacji. Do końca roku warto zatem uregulować wszystkie zaległe, nieopłacone na rzecz kontrahentów, faktury.