Miley Cyrus jako unijny znak towarowy? Czyli o rejestracji imion i nazwisk

Znana amerykańska piosenkarka Miley Cyrus może zarejestrować swoje imię i nazwisko jako unijny znak towarowy. Do takiego wniosku doszedł w czerwcu Sąd Unii Europejskiej, po tym jak poprzednio Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO), z uwagi na konflikt z marką CYRUS, odmówił artystce rejestracji.

Imię i nazwisko jako znak towarowy

Zarówno polskie, jak i unijne przepisy nie zakazują rejestracji imienia i nazwiska jako znaku towarowego. Konieczne jest jednak spełnienie kryteriów określonych w przepisach prawa, w tym posiadanie tzw. zdolności odróżniającej. Tak jak do pozostałych oznaczeń, do imion i nazwisk również będą miały zastosowanie bezwzględne i względne przyczyny odwoławcze, które skutecznie mogą uniemożliwić zarejestrowanie danego znaku. Podczas gdy bezwzględne przyczyny odwoławcze brane są pod uwagę przez odpowiedni urząd ds. własności przemysłowej z urzędu, tak względne przyczyny odwoławcze oceniane są dopiero po wniesieniu sprzeciwu przez zainteresowany podmiot. W wyniku sprzeciwu nie będzie możliwa rejestracja znaku towarowego, który jest identyczny lub podobny do wcześniejszego znaku towarowego oraz gdy towary lub usługi, których dotyczy, są identyczne lub podobne, jeżeli zachodzi ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd, które obejmuje w szczególności ryzyko skojarzenia znaku zgłoszonego ze znakiem wcześniejszym. Tę właśnie przesłankę ryzyka wprowadzenia w błąd podnosiła w sporze ze znaną celebrytką spółka Cyrus Trademarks Ltd.

Miley Cyrus vs. CYRUS

Spór między spółką Cyrus Trademarks Ltd a wokalistką rozpoczął się już w 2014 r., kiedy to firma Smiley Miley Inc. wystąpiła o uzyskanie na terenie Unii Europejskiej prawa ochronnego na znak towarowy „Miley Cyrus” m.in. dla gadżetów, płyt CD i DVD, plakatów i kalendarzy, czy też występów na żywo. Na drodze do rejestracji stanęła spółka z Brytyjskich Wysp Dziewiczych, która kilka lat wcześniej zarejestrowała graficzny znak towarowy „Cyrus”, sprzeciwiając się rejestracji w EUIPO oznaczenia słownego „Miley Cyrus”.

EUIPO doszedł do wniosku, że w odniesieniu do większości towarów i usług istnieje prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd konsumentów, i w tym zakresie uwzględnił sprzeciw spółki Cyrus Trademarks Ltd. Jednakże spółka reprezentująca interesy amerykańskiej celebrytki nie poddała się i sprawa trafiła do Sądu Unii Europejskiej.

numer zgłoszenia: 009176306

miejsce zgłoszenia: European Union Intellectual Property Office (Unia Europejska)

Sąd Unii Europejskiej nie zgodził się z ustaleniami urzędu w Alicante, który to odmówił piosenkarce rejestracji, uzasadniając ocenę prawdopodobieństwa wprowadzenia w błąd w związku z podobieństwem oznaczeń tym, że element „miley” jest jego zdaniem mniej dominujący w zestawieniu z elementem „cyrus”. Sędziowie z Luksemburga wskazali, że w zależności od kraju, konsumenci mogą w różny sposób postrzegać znaki towarowe składające się z połączenia imienia i nazwiska. Co więcej, zgłoszony znak towarowy odnosi się do imienia i nazwiska piosenkarki i aktorki, która jest znana pod tym imieniem i nazwiskiem razem wziętymi, a nie pod każdym z osobna, zatem obydwa elementy zgłoszonego znaku towarowego są tak samo odróżniające i żaden nie dominuje nad drugim.

Co prawda w zakresie podobieństwa wizualnego i fonetycznego porównywanych znaków Sąd Unii Europejskiej zgodził się z ustaleniami EUIPO, który określił obydwa podobieństwa jako średnie. Jednakże ze względu na sławę i rozpoznawalność artystki, znanej większości dobrze poinformowanych i dostatecznie uważnych osób, które czytają prasę czy oglądają telewizję, znaki te różnią się pod względem koncepcyjnym, ponieważ właściwy krąg odbiorców może skojarzyć nazwisko amerykańskiej celebrytki ze słowami „miley cyrus”. Z uwagi na wskazane różnice koncepcyjne, które niwelują podobieństwo wizualne i fonetyczne znaków, Sąd Unii Europejskiej uznał, że sporne oznaczenia różnią się od siebie i tym samym stwierdził nieważność zaskarżonej decyzji wydanej przez EUIPO.

Messi czy Massi?

Z podobnym problemem co Miley Cyrus, mierzył się słynny piłkarz – Lionel Andrés Messi Cuccittini, kiedy to w 2011 r. próbował zarejestrować znak towarowy „Messi” dla artykułów i odzieży sportowej. Sprzeciw wobec rejestracji wniósł Jaime Masferrer Coma, który powoływał się na prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd w odniesieniu do unijnych znaków towarowych „MASSI”, zarejestrowanych kilka lat wcześniej.

numer zgłoszenia: 010181154

miejsce zgłoszenia: European Union Intellectual Property Office (Unia Europejska)

Tak jak w przypadku amerykańskiej wokalistki, tak i tutaj EUIPO uwzględnił sprzeciw, powołując się na podobieństwo znaków na płaszczyźnie wizualnej i fonetycznej. Sprawa trafiła jednak do Sądu Unii Europejskiej, który stwierdził nieważność decyzji wydanej przez urząd w Alicante. Jako, że Leo Messi jest znanym na całym świecie piłkarzem, o którym często można usłyszeć w telewizji czy radiu, to przeciętny konsument jest w stanie skojarzyć określenie „messi” z nazwiskiem słynnego zawodnika, co świadczy o różnicy między oznaczeniami na płaszczyźnie konceptualnej. Z uwagi więc na renomę, którą cieszy się nazwisko argentyńskiego sportowca, pomimo pewnego fonetycznego i wizualnego podobieństwa, oznaczenia „Messi” i „Massi” są różne. Wieloletni spór związany z rejestracją znaku towarowego „Messi” został ostatecznie rozstrzygnięty przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej we wrześniu 2020 r.

Rejestracja jako trend?

Tendencje do rejestrowania imion i nazwisk, samych imion lub samych nazwisk, jako znaków towarowych można zaobserwować już na całym świecie. Niewątpliwie jest to jeden z elementów kreowania marki osobistej oraz sposób na generowanie dodatkowego zysku. Jak widać na przykładach Leo Messiego i Miley Cyrus, wieloletnie spory związane z rejestracją znaku mogą zakończyć się sukcesem, a spora popularność celebrytów może stanowić istotny czynnik w skutecznym doprowadzeniu do zarejestrowania oznaczenia poprzez neutralizowanie ryzyka wprowadzenia w błąd. Warto na koniec wspomnieć, że do grona znanych osób, których imiona i nazwiska cieszą się prawem ochronnym na znak towarowy należą też Rihanna, Katy Perry czy Michael Jordan. David i Victoria Beckham poszli natomiast o krok dalej i nie tylko zarejestrowali własne imiona i nazwiska, lecz także zadbali o interesy swoich dzieci rejestrując również ich personalia.

Źródła:

https://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf;jsessionid=715257B5A37F2104C0306D1ADEC24262?text=&docid=242943&pageIndex=0&doclang=EN&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=9722249

https://curia.europa.eu/jcms/upload/docs/application/pdf/2018-04/cp180056pl.pdf

https://www.prawo.pl/biznes/nazwisko-jako-znak-towarowy-na-przykladzie-sprawy-leo-messiego,504450.html

Autorka: Marlena Kudła – prawnik