Rewolucja przed nami – O wyspecjalizowanych sądach ds. własności intelektualnej, cz.1

To już pewne – od 1 lipca 2020 r. w życie wejdą nowe przepisy, na podstawie których utworzone zostaną, w ramach odrębnych wydziałów w czterech (najprawdopodobniej, choć ta liczba może jeszcze wzrosnąć) sądach okręgowych i dwóch sądach apelacyjnych w Polsce, wyspecjalizowane sądy ds. własności intelektualnej.

Nowe jednostki w sądach

Celem nowelizacji jest doprowadzenie do powstania w ramach polskiego wymiaru sprawiedliwości wyspecjalizowanych wydziałów, w ramach których orzekać będą sędziowie przygotowani merytorycznie do zajmowania się sprawami, w których wiedza o technologiach i funkcjonowaniu branż kreatywnych, w tym również od strony gospodarczo-ekonomicznej, jest niezbędna do wydania prawidłowego rozstrzygnięcia. Umiejętności techniczne doceniono na tyle, że od lipca sprawami dotyczącymi programów komputerowych, wynalazków, wzorów użytkowych, topografii układów scalonych, odmian roślin oraz tajemnic przedsiębiorstwa o charakterze technicznym będzie zajmował się wyłącznie Sąd Okręgowy w Warszawie, do którego trafiać będą tego typu sprawy z całej Polski.

Nadal nie wiemy na pewno, do których sądów okręgowych kierować powinniśmy od lipca pozostałe sprawy związane z ochroną własności intelektualnej. Określenie właściwości miejscowej sądów nastąpi w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości, którego projekt nie jest jeszcze znany. Na ten moment Rada Ministrów przewiduje utworzenie czterech wydziałów sądów okręgowych ds. własności intelektualnej: w Lublinie, Gdańsku, Poznaniu i Warszawie oraz dwóch wydziałów sądów apelacyjnych: w Poznaniu i w Warszawie. Według informacji uzyskanych z Ministerstwa Sprawiedliwości, właściwość miejscowa sądów apelacyjnych zostanie najprawdopodobniej wyznaczona wzdłuż południka dzielącego Polskę na część zachodnią i wschodnią kraju.

Nowelizacja przewiduje także likwidację dotychczasowej formy sądu działającego jako Wydział XXII Sądu Okręgowego w Warszawie. Sprawy tego rodzaju trafiać będą od lipca już nie tylko do Warszawy, ale do wszystkich wydziałów ds. własności intelektualnej w Polsce, według właściwości miejscowej.

Kwalifikacje sędziów

Plany Ministerstwa Sprawiedliwości są ambitne: we współpracy ze Światową Organizacją Własności Intelektualnej powstanie bowiem plan podnoszenia kwalifikacji sędziów orzekających w sprawach związanych z IP, obejmujący trzy bloki szkoleniowe: prawo własności intelektualnej, nowe technologie i ekonomię, w szczególności zjawiska gospodarcze typowe dla rynku technologii i branż kreatywnych. Sędziowie nie od razu będą mieli możliwość  poszerzania swojej wiedzy, potrzeba czasu. Już teraz cieszy jednak informacja, że orzekającymi w nowych wydziałach będą w pierwszej kolejności sędziowie-ochotnicy z wydziałów cywilnych i gospodarczych sądów okręgowych, których zainteresowania bądź kariera naukowa skupiają się właśnie na prawie własności intelektualnej. Powinno to bardzo pozytywnie wpłynąć na jakość orzekania.

Obowiązkowe zastępstwo procesowe

Zmianą kluczową z perspektywy potencjalnych klientów kancelarii prawnych jest wprowadzenie obowiązkowego zastępstwa procesowego strony przed sądem w sprawie o ochronę praw własności intelektualnej o wartości przedmiotu sporu powyżej 20.000 zł. Na wniosek strony sąd może zwolnić ją od obowiązku skorzystania z pomocy adwokata, radcy prawnego bądź rzecznika patentowego, jeśli uzna, że sprawa nie jest na tyle zawiła, by samodzielne jej prowadzenie przez stronę mogło utrudniać postępowanie. Aktualnie tzw. przymus adwokacko-radcowski obowiązuje jedynie w postępowaniu przed Sądem Najwyższym i w postępowaniu grupowym.

Przyjęte zmiany mają wymiar nie tylko organizacyjny. Wprowadzają też m. in. nowe możliwości procesowe w zakresie postępowania dowodowego, które powinny pomóc uprawnionym wyegzekwować od naruszycieli informacje niezbędne w celu dochodzenia ochrony i roszczeń finansowych w odpowiedniej do stopnia naruszenia wysokości – ale o tym w kolejnym wpisie na LSW IP BLOGU.

Autor: Katarzyna Lejman, adwokat, zespół prawa własności intelektualnej