Sportowcy – przedsiębiorcy mogą odetchnąć po orzeczeniu NSA? A twórcy i artyści?

Naczelny Sąd Administracyjny w poszerzonym składzie 7-sędziów orzekł na korzyść sportowców prowadzących działalność gospodarczą.

Wygląda na to, że wieloletni spór z organami podatkowymi dotyczący możliwości rozliczania osiąganych przez sportowców (a niewykluczone, że również przez niektóre inne zawody, zwłaszcza artystyczne) dochodów w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej wreszcie dobiegł końca.

22 czerwca 2015 r. NSA podjął uchwałę o sygn. II FPS 1/15, którą potwierdził, że w sytuacji gdy podatnik uzyskuje przychody z uprawiania sportu, a jednocześnie spełnione zostają ustawowe przesłanki pozarolniczej działalności gospodarczej (o czym dalej), to uzyskiwane przez podatnika przychody należy uznać za przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej (co otwiera drogę do zastosowania 19% liniowej stawki podatku dochodowego).

Wspomniana uchwała dotyczyła wprawdzie sportowców, ale wydaje się, że jej skutki powinny odbić się echem także w środowisku innych grup zawodowych (jak np. aktorów, reżyserów, pisarzy itp.).

Źródłem sporu było kwestionowanie przez organy podatkowe możliwości zaklasyfikowania osiąganych przychodów z uprawiania sportu do źródła jakim jest działalność gospodarcza i opodatkowania ich podatkiem liniowym. Organy podatkowe (a nawet wojewódzkie sądy administracyjne) niezmiennie prezentowały pogląd, że skoro przychody z uprawiania sportu zostały wymienione w katalogu przychodów z działalności wykonywanej osobiście (i opodatkowane wg. skali podatkowej 18 i 32%), to możliwość zakwalifikowania tego rodzaju przychodów do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej jest wykluczona, nawet gdy podatnik uzyskuje je w warunkach odpowiadających takiej działalności. Interpretacja tego zagadnienia wywołała tak liczne wątpliwości, że Naczelny Sąd Administracyjny postanowił rozstrzygnąć je w drodze uchwały w poszerzonym siedmioosobowym składzie.

Na szczęście dla podatników NSA zmienił dotychczasową, niekorzystną dla podatników linię orzeczniczą. Uznał, że przy spełnieniu określonych kryteriów istnieje możliwość opodatkowania przychodów profesjonalnych sportowców prowadzących działalność gospodarczą, jako przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej (co pozwala na zastosowanie liniowej stawki podatku dochodowego – 19%).

Wspomniana uchwała powinna bez wątpienia stać się lekturą obowiązkową dla wszystkich sportowców (ale także innych osób – twórców, artystów) prowadzących (lub planujących jej prowadzenie) działalność gospodarczą i rozliczających osiągane dochody przy zastosowaniu liniowej 19% stawki.

Praktyczne znaczenie uchwały

Wydaje się, że w szczególności kluby sportowe (które dotychczas takiej metody nie stosowały) będą mogły korzystnie podatkowo i zarazem bezpiecznie ukształtować nowy model współpracy i to zarówno z zawodnikami, jak i z trenerami (zarówno zawodnicy jak i trenerzy mogliby świadczyć na rzecz klubu usługi sportowe w ramach prowadzenej działalności gospodarczej).

Korzyści

Jakie z tego mogą wyniknąć korzyści:

• opodatkowanie przychodów sportowców stawką liniową 19%, a nie według skali podatkowej 18 i 32%,
• po stronie podmiotu współpracującego z takim sportowcem brak obowiązków płatnika podatku dochodowego,
• po stronie podmiotu współpracującego z takim sportowcem brak obowiązku odprowadzania składek ZUS.

O czym pamiętać?

Warunkiem koniecznym dla możliwości rozliczania przychodów z uprawnia sportu jako przychodów z działalności gospodarczej, jest takie ukształtowanie warunków wzajemnej współpracy by spełniały one wszelkie wymogi działalności gospodarczej na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Taki model opodatkowania jest dopuszczalny przy założeniu, że podatnik uzyskuje przychody w ramach działalności gospodarczej, zdefiniowanej w art. 5a pkt 6 ustawy PIT, i jednocześnie nie zachodzą łącznie przesłanki negatywne, o których mowa w art. 5b ust. 1 ustawy PIT.

Konstruując umowy o współpracę, szczególną uwagę polecamy zwrócić na drugie ze wspomnianych kryteriów wynikające z art. 5b ust. 1 ustawy PIT. Ustawodawca wskazuje bowiem, że za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

1)   odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności;

2)   są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności;

3)   wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.

W konsekwencji, by możliwym było rozliczanie osiąganych dochodów w ramach prowadzonej działalności gospodarczej i przy zastosowaniu liniowej stawki PIT (19%), sportowiec-przedsiębiorca powinien spełniać przynajmniej jedno z tych kryteriów tj. ponosić odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat wykonywanych czynności i ich wykonywanie, ponosić ryzyko gospodarcze związane z prowadzoną działalnością, wykonywać czynności bez wyraźnego kierownictwa zlecającego, w miejscu i czasie przez siebie wyznaczonym.

Jakkolwiek wyrok dotyczył sportowców, to na tej samej podstawie prawnej opierały swoją wykładnię przepisów organy podatkowe wobec twórców i artystów.

W przypadku twórców i artystów wykonawców, wydaje się, że ich działalność jeszcze łatwiej spełniać może wskazane w wyroku przesłanki, a tym samym korzystać z dobrodziejstw prowadzenia działalności gospodarczej. Tytułem przykładu, pisarz niemal zawsze będzie bowiem odpowiadał wobec osób trzecich za ew. naruszenie ich dóbr osobistych, a pisząc ponosił ryzyko gospodarcze związane z przekonaniem wydawnictwa do wydania jego książki. Choć oczywiście skrupulatna analiza każdego przypadku będzie tutaj niezbędna.