Unijny portfel cyfrowej tożsamości

Coraz większa jest świadomość Europejczyków na temat danych osobowych i zagrożeń związanych z ich udostępnieniem. Według badania Eurobarometru aż 73% obywateli Unii Europejskiej chciałoby wiedzieć w jaki sposób media społecznościowe przetwarzają ich dane. W tym samym badaniu 63% ankietowanych wyraziło chęć stworzenia bezpiecznej jednolitej identyfikacji cyfrowej działającej we wszystkich usługach online. Unijny Portfel Cyfrowej Tożsamości to odpowiedź UE na wyzwania ostatnich lat. Według planu „Cyfrowej Dekady” do 2030 roku bezpieczeństwo naszych danych będzie stale podnoszone.

CZYM JEST EUROPEJSKI PORTFEL CYFROWEJ TOŻSAMOŚCI?

Europejskie portfele tożsamości cyfrowej, według Komisji Europejskiej, to osobiste portfele cyfrowe w formie aplikacji umożliwiających obywatelom cyfrową identyfikację, przechowywanie danych dotyczących tożsamości i dokumentów urzędowych w formacie cyfrowym oraz zarządzanie nimi. Mogą one obejmować prawo jazdy, recepty lekarskie lub dyplomy potwierdzające wykształcenie”[1]. Wielu obywateli UE korzysta już z cyfrowych portfeli na swoich telefonach komórkowych. Nie są one jednak zharmonizowane dla całej Wspólnoty i nie zapewniają potwierdzenia tożsamości, udostępnienia dokumentów czy informacji o korzystającym na terenie całej UE. Często ograniczają się do internetowych usług publicznych w danym kraju i nie zapewniają bezproblemowego dostępu poza jego granicami.

Już w 2021 roku Komisja Europejska przyjęła zalecenie wzywające państwa członkowskie do podjęcia prac nad opracowaniem zestawu narzędzi niezbędnych do wprowadzenia Europejskiego Portfela Cyfrowej Tożsamości, czyli EUDI. Tak, aby każdy Europejczyk miał prawo do posiadania europejskiego portfela tożsamości cyfrowej akceptowanego we wszystkich państwach członkowskich.

Czym w zasadzie jest EUDI? Jest to bezpieczny system identyfikacji cyfrowej umożliwiający obywatelom państw członkowskich dostęp do usług online w całej UE, potwierdzenie swojej tożsamości, udostępnienie dokumentów urzędowych, czy niezbędnych informacji o sobie[2]. Uwierzytelnianie w Internecie z wykorzystaniem EUID będzie odbywało się bez konieczności korzystania z rozwiązań dostarczanych przez dostawców komercyjnych. Założeniem jest, że osobiste portfele EUID będą bezpieczne, bezpłatne, należycie chroniące dane osobowe i akceptowane w całej UE. Będą wykorzystywane do identyfikacji online, zarówno na potrzeby publicznych i prywatnych usług, a także udostępniania dokumentów elektronicznych.

Europejskie Portfele Cyfrowej Tożsamości umożliwią przechowywanie i potwierdzanie danych osobowych, a także szereg cech i atrybutów tożsamości, takich jak: wiek, płeć, stan cywilny, narodowość, kwalifikacje, tytuły i licencje edukacyjne, kwalifikacje, tytuły i licencje zawodowe, pozwolenia i licencje publiczne, czy dane finansowe i firmowe.

Większość z nas zakładając konto w nowej witrynie czy aplikacji spotkała się z tym, że nie trzeba się rejestrować a wystarczy jedynie zalogować się przez np. konto Google, czy też Facebook. Zdecydowania większość obywateli nie wie jednak co później dzieje się z udostępnionymi danymi. Równocześnie, co pokazują badania Eurobarometru, rośnie także świadomość wynikających zagrożeń z nieprawidłowego zarządzania naszymi danymi. EUID zwiększy bezpieczeństwo przechowywania i wykorzystywania danych osobowych w Internecie, a także korzystając z usług na terenie całej UE.

CYFROWA DEKADA EUROPY

EUDI to jeden z podstawowych elementów „Cyfrowej Dekady Europy”, czyli programu, który ma znacznie podnieść i ujednolicić poziom cyfryzacji w państwach członkowskich.
We wrześniu tego roku został opublikowany raport, który podsumowuje dotychczasowe działania poszczególnych państw w tym obszarze. Niestety Polska wypada blado na tle innych krajów. Sporo poniżej średniej europejskiej. W badaniu indeksu gospodarki cyfrowej pod uwagę brane były: kapitał ludzki, łączność, integracja technologii cyfrowej oraz cyfrowe usługi publiczne.

W edycji rankingu indeksu gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego (DESI) w roku 2022 Polska plasuje się na 24. miejscu wśród 27 państw członkowskich UE.[3] Zauważalna jest luka w kategorii „1 Kapitał ludzki”. Pokazuje to, że przed Polską spore wyzwanie, ponieważ jedynie 43% w grupie wiekowej 16-74 rok życia posiada podstawowe lub wyższe umiejętności cyfrowe.

CO DALEJ Z POLSKĄ APLIKACJĄ mOBYWATEL?

W swoich komunikatach prasowych Komisja Europejska podkreśla, że „[e]uropejskie portfele tożsamości cyfrowej będą opierać się na istniejących systemach krajowych”.[4] Oznacza to ,że nie zastąpią obecnie działających rozwiązaniach. Komisarze stale zaznaczają, że unijne portfele cyfrowej tożsamości mają umożliwić bezproblemową identyfikację i uwierzytelnianie w sektorze publicznym i prywatnym. Rozporządzenie nakłada na państwa obowiązek zapewnienia konkretnych wspólnych funkcji w swoich aplikacjach. Po to by wspólnie wypracować pewne normy, techniczne specyfikacje i protokoły bezpieczeństwa, Komisja jest w stałej współpracy z państwami członkowskimi. Te specyfikacje techniczne staną się obowiązkowe w państwa członkowskich , zapewniając pełną interoperacyjność portfeli we wszystkich państwach członkowskich i ich zgodność z tymi samymi normami[5]. Złożeniem jest również, że Komisja określi pewne wspólne funkcje, które będą obowiązkowe we wszystkich portfelach tożsamości wydawanych przez państwa członkowskie.

KIEDY ROZPORZĄDZENIE WEJDZIE W ŻYCIE?

1. Pierwszy etap po osiągnięciu porozumienia to formalne zatwierdzenie przez Parlament Europejski i Radę. Kiedy zostanie przyjęte to europejskie ramy tożsamości cyfrowej wejdą w życie 20. dnia po publikacji w Dzienniku Urzędowym UE.
2. Następnie w odstępach 6 oraz 12 miesięcy powinny zostać przyjęcie akty wykonawcze zawierające techniczne specyfikacje
3. Potem państwa członkowskie będą miały 24 miesiące na udostępnienie tego rozwiązania swoim obywatelom.

[1] https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/pl/QANDA_21_2664

[2] https://europapnews.pap.pl/powstanie-wspolny-europejski-system-identyfikacji-cyfrowej

[3] https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/policies/desi-poland

[4] https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/pl/QANDA_21_2664

[5] https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/pl/QANDA_21_2664