Wsparcie finansowe branży artystycznej

Niewątpliwie wśród najbardziej „doświadczonych” przez epidemię Covid-19 grup zawodowych są podmioty prowadzące działalność kulturalną a także twórcy i artyści, których działalność musiała zostać tymczasowo zawieszona lub nadal podlega dotkliwym ograniczeniom. Problem został zauważony przez ustawodawcę już na początku epidemii – w marcu zostały wprowadzone ustawowe przepisy umożliwiające wsparcie finansowe osób fizycznych, osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, w przypadku gdy działalność twórcza lub artystyczna nie mogła być kontynuowana ze względu na wprowadzone w okresie epidemii ograniczenia, zakazy i nakazy lub bez naruszenia wspomnianych ograniczeń.

Do chwili obecnej  pomoc socjalna dla twórców i artystów przyznawana była z Funduszu Promocji Kultury na podstawie ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (Dz.U. z 2019 r. poz. 847, z póź. zm). Z uwagi na skutki kryzysu w obszarze kultury wywołane wybuchem pandemii i w konsekwencji bardzo duże zainteresowanie tą formą pomocy, stało się konieczne wprowadzenie odrębnej podstawy prawnej dla wydatkowania środków budżetowych będących w dyspozycji Ministra do Spraw Kultury i Ochrony Dziedzictwa Narodowego. Zgodnie z ustawą z dnia 14 sierpnia 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2020 poz. 1478) minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego może przeznaczać środki budżetu państwa z części, której jest dysponentem, na wsparcie finansowe twórców i artystów, w postaci pomocy socjalnej, w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w okresie 12-miesięcy po ich odwołaniu.

Warunkiem otrzymania pomocy jest:

• prowadzenie przez twórców i artystów działalności kulturalnej objętej mecenatem państwa;
• złożenie wniosku o przyznanie pomocy do ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego albo wyznaczonej przez niego państwowej instytucji kultury.

Warunki uzyskania wsparcia finansowego, maksymalna jego wysokość, a także treść i tryb składania wniosku zostaną określone przez ministra w rozporządzeniu, na którego treść jeszcze czekamy. Na stronie gov.pl pojawił się wstępny projekt rozporządzenia w celu konsultacji publicznych, które miały zakończyć się 3 września br. W związku z tym możemy spodziewać się szczegółów procedury otrzymania pomocy socjalnej już wkrótce.

Oprócz  oferowanych instrumentów wsparcia dla twórców i artystów ustawodawca zwrócił również uwagę na działalność kulturalną prowadzoną przez samorządowe instytucje artystyczne, organizacje pozarządowe oraz podmioty prowadzące działalność gospodarczą w dziedzinie teatru, muzyki lub tańca. Podmioty te w początkowej fazie epidemii zostały dotknięte zakazem prowadzenia działalności twórczej w formach zbiorowych, tj. z udziałem publiczności (12 marca – 5 czerwca 2020 r.), a po 5 czerwca 2020 r. ograniczeniami w postaci limitowania liczby osób na widowni. Ograniczenia, a także zmniejszone w okresie epidemii COVID-19 zainteresowanie tego rodzajem rozrywki w dramatyczny sposób wpłynęło na spadek przychodu z tej działalności a tym samym stanowi namacalne niebezpieczeństwo dla ciągłości funkcjonowania tej branży. Z tego tez powodu ustawodawca zdecydował się na uruchomienia mechanizmu wsparcia finansowego ze środków Funduszu Przeciwdziałania COVID-19.

Zgodnie z uzasadnieniem ustawy wartość pomocy wynosi 400 mln zł, z czego kwota 50 mln jest przeznaczona dla branży koncertowej, a wsparciem finansowym są objęci:

• samorządowe artystyczne instytucje kultury w wymiarze do 40% utraconych przychodów z działalności statutowej oraz dodatkowej za okres od 12.03.2020 do 31.12.2020, obliczonych na podstawie danych z analogicznego okresu roku 2019;
• przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą w sferze muzyki, teatru lub tańca i organizacje pozarządowe prowadzące działalność w sferze muzyki, teatru lub tańca w wymiarze do 50% przychodów utraconych ze sprzedaży biletów za okres od 12.03.2020 do 31.12.2020, obliczonych na podstawie danych z analogicznego okresu roku 2019.

Przepisy ustawy weszły w życie odpowiednio w dniu 4 i 5 września br.

Autorka: Katarzyna Michalik, prawnik, praktyka prawa pracy i ubezpieczeń społecznych.