Blokowanie reklam czynem nieuczciwej konkurencji w Niemczech?

Twórcy dwóch programów służących do blokowania reklam – Adblock Plus oraz Blockr – zostali pozwani w Niemczech przez wydawców portali internetowych w związku z rzekomym popełnieniem przez nich czynów nieuczciwej konkurencji.

10 grudnia b.r. ma zapaść wyrok w sprawie z powództwa WELTN24 GmbH – spółki-córki koncernu Axel Springer – przeciwko producentom aplikacji mobilnej „Blockr”. WELTN24 wniosła do sądu w Stuttgarcie o udzielenie środka tymczasowego w postaci zakazu dystrybucji, reklamy oraz dalszego rozwijania tej aplikacji, jako bezprawnie utrudniającej dostęp do zawartości jej strony internatowej, powołując się na przepisy niemieckiej ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Jednak na posiedzeniu dnia 19 listopada b.r. sąd stwierdził, że nie widzi żadnych podstaw prawnych do udzielenia takiego środka tymczasowego. Ponadto wskazał, że użytkownicy mają prawo swobodnie decydować o korzystaniu z tego typu aplikacji, natomiast WELTN24 może przeciwdziałać używaniu Blockra przez osoby odwiedzające jej stronę, np. poprzez ograniczenie dostępu do treści zamieszczonych na portalu osobom, które mają włączonego Blockra, albo oferowanie dostępu do portalu osobom, które nie zdecydują się na wyłączenia aplikacji, na zasadzie odpłatnej subskrypcji. W połowie października b.r. takie działania podjęła zresztą, z dużym sukcesem, inna spółka z rodziny Axel Springer – Bild.

Nie jest to pierwsza sprawa sądowa przeciwko twórcom programów blokujących reklamy internetowe – tzw. „adblockom”. Wcześniej toczyły się dwa postępowania przeciwko firmie rozwijającej wtyczkę Adblock Plus – Eyeo Gmbh. Pierwsze z nich, z powództwa wydawców Zeit Online oraz Handelsblatt, toczyło się przed sądem w Hamburgu. Sąd uznał działalność spółki za zgodną z prawem. Drugie postepowania, z powództwa Pro 7/Sat 1 oraz RTL Interactive, zostało wytoczone przed sądem w Monachium. Co ciekawe, powodowie w tej sprawie powoływali się na przepisy prawa ochrony konkurencji twierdząc, że Eyeo nadużywa pozycji dominującej na rynku. Wtyczka Adblock Plus została podobno ściągnięta ok. 400 milionów razy, a w Niemczech z tego typu oprogramowania korzysta ponad 30% internautów. Ponadto Eyeo prowadzi tzw. „białą listę” reklam „nieinwazyjnych” oraz odpłatnie prowadzi doradztwo w zakresie konstruowania takich reklam. Niemniej sąd uznał, że z Adblock Plus korzysta zbyt mała liczba internautów, aby przypisać Eyeo pozycję dominującą, która uzasadniałaby zastosowanie w stosunku do tej spółki przepisów prawa konkurencji.

Wydaje się, że również w świetle przepisów prawa polskiego trudno byłoby zakwalifikować samo rozwijanie i dystrybucję adblocków jako czyn nieuczciwej konkurencji przynajmniej w podstawowym modelu biznesowym. Należy raczej zgodzić się ze stanowiskiem sądów niemieckich, że to od użytkowników portali, na których zamieszczane są reklamy, zależy, czy zdecydują się na korzystanie z tego typu oprogramowania. Wydawcy portali mogą najwyżej dostosować swój model biznesowy do nowych realiów technologicznych, np. poprzez ograniczenie dostępu do portali osobom korzystającym z adblocków. Więcej wątpliwości pojawia się, gdy producent oprogramowania blokującego osiąga pozycję dominującą lub gdy zaczyna świadczyć wydawcom prasy dodatkowe usługi, których potrzeba została wykreowana… przez własny software. W najbliższej przyszłości okaże się więc, co jest silniejsze – niechęć internautów do reklam czy niechęć do ewentualnego płacenia za dostęp do ulubionych serwisów, oraz wreszcie jakie granice dobrych obyczajów w tym temacie wytyczą sądy.