Nowe obowiązki dostawców treści wideo już w listopadzie!

Nowelizacja ustawy o radiofonii i telewizji oraz ustawy o kinematografii weszła w życie 1 listopada 2021 r., a wybrane przepisy będą stosowane od dnia 1 stycznia 2022 r. Zmiany spowodowane są koniecznością implementacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2018/1808 z dnia 14 listopada 2018 r. [1] Poza uregulowaniem zasad działalności platform udostępniania wideo, nowela porządkuje przepisy dotyczące lokowania produktów, zmienia dopuszczalne limity slotów reklamowych, a także rozszerza obowiązki odnoszące się do oznaczania audycji. Jakie jeszcze zmiany przewidują nowe przepisy? 

Platformy udostępniania wideo

Jedną z najważniejszych zmian przewidzianych w nowych przepisach jest uregulowanie kwestii funkcjonowania platform udostępniania wideo, za pomocą których użytkownicy udostępniają tworzone przez siebie treści audiowizualne. Dotychczasowa sytuacja prawna w tym zakresie była dosyć skomplikowana, a platformy tego typu funkcjonowały w przeważającej mierze w oparciu o przepisy ustawy z dnia 18.07.2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Uregulowanie sytuacji dostawców platform udostępniania wideo jest więc niezwykle pożądaną i konieczną zmianą. 

W świetle nowych przepisów dostawca platformy udostępniania wideo nie będzie ponosił odpowiedzialności za treści udostępniane na platformie wideo przez jej użytkowników. Na dostawców platform nałożone zostały pewne obowiązki, w tym m.in. odnoszące się do informowania o strukturze właścicielskiej czy wprowadzania stosownych zabezpieczeń dotyczących ograniczania dostępu do nieodpowiednich treści osobom małoletnim. Doprecyzowano również kwestie dotyczące regulaminu platformy, którego obowiązek posiadania wynikał de facto już z ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną. 

Zmiany precyzują również m.in. uprawnienia użytkowników zarówno zamieszczających, jak i odbierających treści za pośrednictwem portalu, a także regulują procedurę postępowania z treściami sprzecznymi z regulaminem danej platformy. Użytkownicy nie mogą zamieszczać treści nawołujących do przemocy i popełniania określonych w ustawie przestępstw, a także muszą odpowiednio oznaczać treści zagrażające prawidłowemu rozwojowi małoletnich. Sankcją za naruszenie tych obowiązków będzie możliwość zablokowania treści lub konta takiego użytkownika. 

Istotną zmianą jest również włączenie „wideo stworzonego przez użytkownika” w zakres definicji przekazu handlowego, sponsorowania i lokowania produktu, co pozwoli uniknąć dotychczasowych wątpliwości czy użytkownicy udostępniający wideo na takich platformach objęci są ograniczeniami dotyczącymi przekazów o charakterze komercyjnym.  

Warto wspomnieć , że zamieszczanie przez profesjonalne, komercyjne i zorganizowane podmioty treści audiowizualnych za pośrednictwem portali udostępniania wideo nie wyłącza możliwości zakwalifikowania danego podmiotu jako dostawcy VOD, co wiąże się z wieloma dodatkowymi wymaganiami dotyczącymi takiej działalności.   

Szerzej o regulacji dotyczącej platform udostępniania wideo opowiemy w kolejnych artykułach na naszym blogu.  

Reklamowanie 

Nowelizacja wprowadziła również zmiany dotyczące emisji reklam i telesprzedaży. Nowe przepisy zastąpiły dotychczasowe limity przewidziane na każdą godzinę emisji określonymi przedziałami czasowymi (w godzinach od 6:00 do 18:00 łączny czas nadawania reklam nie może przekroczyć 144 minut, natomiast w godzinach od 18:00 do 24:00 – 72 minut). Zmiany te mają na celu zapewnienie nadawcom większej elastyczności w osiąganiu zysku z wpływów reklamowych. Swego rodzaju nowością jest również dozwolenie przerywania audycji dla dzieci, które trwają dłużej niż godzinę. 

Nowelizacja zniosła dotychczasowy generalny zakaz lokowania produktów przewidujący liczne wyjątki i wprowadziła jako zasadę dopuszczalność takiego lokowania z wyłączeniem przypadków określonych w ustawie. Choć w praktyce zakres dozwolonego lokowania produktów nie ulegnie zmianie, uznanie dopuszczalności lokowania jako zasady oznacza, że wszelkie wątpliwości będą musiały być rozstrzygane na korzyść lokującego.  

Co istotne, od 1 listopada nie jest już możliwe nadawanie przekazów handlowych dotyczących papierosów elektronicznych i pojemników zapasowych. W ten sposób został rozszerzony zakaz odnoszący się w ogólnym ujęciu do wyrobów tytoniowych.  

Zmiany dotyczą także informacji o sponsorowaniu. Zamiast pojawiania się jej przed audycją, po zakończeniu audycji, a także po jej wznowieniu po przerwie reklamowej, informacja ta jest prezentowana jedynie dwa razy: 

• na początku sponsorowanej audycji oraz
• po wznowieniu audycji lub innego przekazu po jednej z przerw reklamowych lub telesprzedażowych albo na końcu audycji lub innego przekazu – do decyzji nadawcy pozostawiono, w którym momencie zaprezentowana będzie druga informacja o sponsorowaniu. 

Nowelizacja znosi ponadto limit czasowy dotyczący tzw. ogłoszeń własnych nadawcy, przy czym utrzymano, że ogłoszenia te mogą być nadawane wyłącznie między audycjami. 

Ochrona konsumentów, małoletnich i udogodnienia dla niepełnosprawnych

Sporą część nowelizacji poświęcono przepisom odnoszącym się do małoletnich i ich ochrony przed dostępem do treści szkodliwych. Tak jak do tej pory, nadawcy będą zobowiązani do kwalifikowania audycji do określonych kategorii wiekowych i oznaczania ich odpowiednimi oznaczeniami określonymi w rozporządzeniu KRRiT. W celu ochrony małoletnich przed dostępem do szkodliwych treści, wprowadzono rozróżnienie oznaczeń na: 

• oznaczenia wskazujące, że treści mogą mieć negatywny wpływ na małoletnich (czyli dotychczasowe oznaczenia kategorii wiekowych) oraz  
• oznaczenia przedstawiające, jakie rodzaje zagrożeń znajdują się w danej audycji czy innym przekazie.  

Oznaczenie, że treści mogą mieć negatywny wpływ na małoletnich mają być dostępne przez cały czas trwania audycji, a oznaczenie określające rodzaj zagrożeń powinno być udostępnione przed emisją audycji oraz na jej początku. Ponadto doprecyzowane zostały obowiązki nakładane na dostawców VOD dotyczące stosowania zabezpieczeń technicznych, które mają na celu chronić małoletnich przed szkodliwymi treściami. 

Wprowadzono również regulację zakazującą nadawcom oraz dostawcom VOD przetwarzania do celów handlowych danych osobowych małoletnich, zgromadzonych w związku ze stosowanymi zabezpieczeniami technicznymi, które mają chronić małoletnich przed dostępem do treści szkodliwych. 

Co więcej, rozbudowano obowiązki w zakresie udogodnień dla osób z niepełnosprawnościami w zakresie usług VOD. Na dostawców VOD nałożono obowiązek stopniowego zwiększania treści z udogodnieniami do poziomu co najmniej 30% audycji w danym katalogu. O tych udogodnieniach dostawcy zobowiązani będą poinformować Krajową Radę Radiofonii i Telewizji. 

Wskazać ponadto trzeba, że na dostawców usług medialnych, a więc także dostawców VOD, nałożono rozbudowane obowiązki informacyjne wobec odbiorców, w tym dotyczące struktury właścicielskiej i beneficjentów rzeczywistych. 

Nowe rejestry

Dotychczasowe przepisy nie wymagały od dostawców VOD jakiegokolwiek zgłoszenia – choć Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji prowadziła rejestr dostawców VOD, wpis do tego rejestru był całkowicie dobrowolny.  

Nowelizacja nakłada na dostawców VOD obowiązek dokonania wcześniejszego zgłoszenia Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji przed rozpoczęciem działalności. Zgłoszenie to ma wyłącznie charakter formalny – uzyskanie wpisu nie warunkuje możliwości dostarczania treści VOD, ale w przypadku braku zgłoszenia, KRRiT będzie mogła nałożyć karę pieniężną w wysokości określonej w ustawie. 

Na gruncie nowych przepisów analogiczny obowiązek wpisu do rejestru spoczywa też na dostawcach platform udostępniania wideo. 

Inne zmiany

Nowelizacja wprowadza także inne zmiany. Modyfikacji uległy m.in. zasady promowania i wspierania twórczości europejskiej przez dostawców usług medialnych – z 20% do 30% zwiększono udział utworów europejskich w oferowanym katalogu. Limit ten nie dotyczy katalogów, w których są publicznie udostępniane wyłącznie audycje audiowizualne niebędące audycjami europejskimi, a także podmiotów o niskich przychodach lub dysponujących małą liczbą odbiorców. 

Zmianie uległy również kryteria, na podstawie których ustalana jest właściwa jurysdykcja dla dostawców VOD. Co do zasady dostawca VOD podlega prawu państwa członkowskiego, w którym ma ustanowioną siedzibę. Dostawcy VOD mogą jednak podlegać jurysdykcji innego państwa niż państwo siedziby, w przypadku, gdy w państwie tym są podejmowane decyzje redakcyjne lub znaczna liczba pracowników jest w nim zatrudniona. W związku z tym doprecyzowano pojęcie „decyzji redakcyjnych”, którego wykładania budziła znaczące wątpliwości oraz wskazano, jacy pracownicy są istotni przy ustalaniu jurysdykcji. Zgodnie z nowymi regulacjami mają być oni zaangażowani w prowadzenie działalności programowej.  

Warto na koniec wspomnieć o znowelizowaniu przepisów ustawy o kinematografii i tym samym rozszerzeniu katalogu podmiotów, które są zobowiązane do dokonywania wpłat na rzecz Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej. Wśród nich, od momentu wejścia zmian w życie, będą nadawcy programów telewizyjnych, którzy mają swoją siedzibę w innym państwie Unii Europejskiej, ale uzyskują przychody na terytorium Polski. 

Wprowadzone zmiany w dużej mierze stanowią bezpośrednią implementację stosownych przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2018/1808 z dnia 14 listopada 2018 r. zmieniającej dyrektywę o audiowizualnych usługach medialnych. Uregulowanie niejasnej dotychczas sytuacji prawnej platform udostępniania wideo, wzmocnienie ochrony małoletnich przed szkodliwymi treściami, a także zliberalizowanie limitów przekazów handlowych można ocenić pozytywnie. 

[1] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2018/1808 z 14 listopada 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2010/13/UE w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich dotyczących świadczenia audiowizualnych usług medialnych.